Het is al vijftien jaar geleden, maar door het lezen van de (uitmuntende) Kafkabiografie van Reiner Stach moest ik er weer aan terugdenken: de discussie over de frase ‘… in dem schon langsam gewordenen Schiff’ uit de beginzin van Der Verschollene (voorheen Amerika). Hervertalers Willem van Toorn en Gerda Meijerink hadden dat woordelijk vertaald als ‘het al traag geworden schip’, recensent en vertaler Wil Hansen viel hen daar in de Volkskrant fel op aan, de vertalers verdedigden zich door te stellen dat het in het Duits net zo raar was als in het Nederlands en dat je toch de stijl van de auteur trouw moest zijn, er volgde een discussieavond in De Balie, maar men werd het niet eens.… > Lees verder
Lachen om een rotte wereld
‘Rotting wint en schrijft de wet voor.’ Dat zegt Croll, en Croll kan het weten want hij is de enige in het dorp die de rotting bestrijdt, bijvoorbeeld door een aangetaste voet te laten schoonkluiven door een ezel en de wond te bepleisteren met een pasta van gesmolten rat. Dat lucht op.
De seizoenen van de Franse schrijver Maurice Pons is een raar boek. Vrouwen stoppen kikkers in hun vagina, een herbergierster met elefantiasis verwijdert mee-eters bij haar klanten bij wijze van tijdverdrijf, dorpsbewoners binden levende dieren op hun blote buik om zich te beschermen tegen de bittere kou van de jarenlange winter.… > Lees verder
De spiegel van het verschil: over Kundera en het vertalen
Spiegel
‘Wanneer een kunstenaar over een andere kunstenaar spreekt, heeft hij het altijd (indirect, via een omweg) over zichzelf, en daarin schuilt de waarde van zijn oordeel.’ Aan het woord is Milan Kundera, kunstenaar, die spreekt over een andere kunstenaar, Francis Bacon – en dus over zichzelf. De grenzen van het ik, het einde van het grote Europese modernisme, de vrolijke wanhoop, de gruwelen van de toevalligheid: allemaal thema’s die Kundera bij Bacon herkent (weerspiegeld ziet).
En nu spreekt hij opnieuw over een andere kunstenaar: Kafka; en opnieuw schuilt de waarde van zijn oordeel misschien vooral in wat hij indirect, via een omweg, over zichzelf zegt.… > Lees verder