web analytics

Tag: Kafka

Geplaatst op

Een kooi ging eens een vogel zoeken: Franz Kafka 100 jaar dood

Komt een boer bij de Wet. Hij wil naar binnen, maar de deurwachter houdt hem tegen: misschien mag het later, maar nu in elk geval nog niet. Berustend gaat de man naast de deur zitten wachten, jarenlang. Vlak voor zijn dood vraagt hij waarom er eigenlijk nooit andere mensen om toegang hebben gevraagd. Omdat deze deur alleen voor jou bestemd was, antwoordt de wachter, en hij doet hem dicht.

Het is misschien wel de bekendste parabel uit de hele wereldliteratuur. De auteur ervan, Franz Kafka, was er zo tevreden over dat hij het tekstje losweekte uit zijn onvoltooide roman Der Proceß en opnam in zijn tweede verhalenbundel, Ein Landarzt (1919), na het op 25 januari 1915 al te hebben voorgelezen aan zijn verloofde Felice Bauer en op 27 februari van datzelfde jaar aan zijn vriend Max Brod.… > Lees verder

Geplaatst op

Annie Ernaux, De jongeman, nawoord

‘Hoe de stem van Ernaux wisselt, nu eens jonge amazone, dan weer oude vrouw’. De aantekening is gedateerd 26 maart 1998: die avond ontvangt het Maison Descartes aan de Amsterdamse Vijzelgracht Annie Ernaux. Aanleiding voor de ontvangst is de publicatie van De schaamte, de Nederlandse vertaling van Ernaux’ La honte. In een gesprek met Désirée Schyns legt Ernaux uit dat ze de gewelddadige familiescène waarmee dat boek opent nooit eerder onder woorden had weten te brengen, al werd  er in eerdere boeken wel op gezinspeeld. Ze wil, zegt ze, in haar schrijven ont-dekken, dé-couvrir, wat doorgaans bedekt wordt gehouden.… > Lees verder

Geplaatst op

Die zin

Uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep had geen geschikter moment kunnen uitkiezen om de nieuwe vertaling van Kafka’s Amerika uit te brengen. Kafka schreef zijn onvoltooide eerste roman tussen 1911 en 1914, ruim honderd jaar voordat Donald Trump werd gekozen als vijfenveertigste president van de Verenigde Staten, maar het boek is met zijn beschrijving van een grotesk, door groot(s)heid geobsedeerd land actueler dan ooit. Je zou haast denken dat de vastgoedmagnaat zijn inspiratie bij Kafka heeft gezocht, zozeer zou de Trump Tower met zijn gouden sierlijsten op zijn plaats zijn in het boek. Om nog maar te zwijgen van de grootspraak en de leugens, pardon, alternatieve feiten.… > Lees verder

Geplaatst op

Onwaarschijnlijk monsterachtig

De eerste zin van Kafka’s Die Verwandlung blijft fascinerend, en erg lastig te vertalen vanwege het ‘ungeheuere Ungeziefer’ waarin de hoofdpersoon, Gregor Samsa, op een ochtend blijkt te zijn veranderd:

Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt.

Door veel vertalers is van dat ‘Ungeziefer’ maar gewoon een kever gemaakt, want daar doet de beschrijving van het beest het meest aan denken, al betoogt Midas Dekkers dat het om een pissebed moet gaan.… > Lees verder

Geplaatst op

Karakter: Franz Kafka

Achttien jaar lang heeft hij eraan gewerkt, waarvan hij een deel zelfs mede heeft gefinancierd door online te pokeren. Maar het boek ligt er dan toch maar: de driedelige Kafka-biografie van Reiner Stach, waarvan het afsluitende deel nu is verschenen, en die ongetwijfeld nog lange jaren als standaardwerk zal gelden.

Over Kafka zijn hele bibliotheken volgeschreven, maar vreemd genoeg bestond er nog geen goede biografie in zijn eigen taal, het Duits. Kafka’s jeugd was in de jaren ’50 uitgebreid beschreven door Klaus Wagenbach, die zelfs nog mensen had geïnterviewd die de schrijver persoonlijk hadden gekend. En er was een goede Engelstalige biografie van Ernst Pawel, The Nightmare of Reason uit 1984.… > Lees verder

Geplaatst op

Traag geworden schip

Het is al vijftien jaar geleden, maar door het lezen van de (uitmuntende) Kafkabiografie van Reiner Stach moest ik er weer aan terugdenken: de discussie over de frase ‘… in dem schon langsam gewordenen Schiff’ uit de beginzin van Der Verschollene (voorheen Amerika). Hervertalers Willem van Toorn en Gerda Meijerink hadden dat woordelijk vertaald als ‘het al traag geworden schip’, recensent en vertaler Wil Hansen viel hen daar in de Volkskrant fel op aan, de vertalers verdedigden zich door te stellen dat het in het Duits net zo raar was als in het Nederlands en dat je toch de stijl van de auteur trouw moest zijn, er volgde een discussieavond in De Balie, maar men werd het niet eens.… > Lees verder