web analytics

Een genre apart

Publicatie voorzien bij Uitgeverij Koppernik op 13 februari 2025, presentatie gepland op 12 maart in Boekhandel Limerick te Gent, nu reeds, op 13 januari, getipt in De Standaard: Henri Michaux, Hoekpijlers.

Opvallend is hier vooral hoe aanstekelijk enthousiasme kan zijn. In augustus 2024 schreef ik, na voltooiing van de vertaling van Poteaux d’angle, tijdens een residentie in Seneffe, in een euforische bui een van enige hybris getuigend nawoordje, waarbij vooral de uitsmijter de mate van mijn euforie uitdrukte.

‘Hoekpijlers’: viaticum voor troebele tijden, trainingskamp voor onafhankelijken van geest, ontwenningskuur voor mediaverslaafden, antidotum tegen een door roddel, cliché en stemmingmakerij beheerste wereld.

> Lees verder

Die puriteinse Hollanders

Is het proza van Pierre Michon te zinnelijk en te weelderig voor die puriteinse Hollanders?

In 2024 verscheen Michons Het stroomdal van de Beune bij Uitgeverij Van Oorschot. De boeken van Michon zijn in ons taalgebied wat met een fraai eufemisme succès d’estime worden genoemd: goed ontvangen door de critici, weinig gelezen. Mijn uitgever vond desgevraagd dat de verkoop van Het stroomdal zes maanden na publicatie ‘niet overhield’; met ruim twaalfhonderd verkochte exemplaren is de roman geen kassakraker gebleken. Toch valt die verkoop nog mee, vergeleken bij sommige oudere Michontitels, waarvan niet meer dan een paar honderd stuks werden weggezet.

Het stroomdal van de Beune is de mise-en-scène van een begeerte, een roman over water en vuur, hengelaars en jagers, witte wanden en rode wonden, witte vissen en rode vossen, de reeks ‘prachtige minimale opposities’ die vriend Martin ooit heeft gespot.… > Lees verder

Wie is bang voor de vertaler?

In de ogen van veel mensen, uitgevers en critici incluis, is literair vertalen een vorm van dienstverlening, een inwisselbaar, anoniem en tot (terechte) nederigheid stemmend ambacht met een louter instrumenteel doel – een literaire tekst uit een vreemde taal ‘ontsluiten’ in de eigen taal. Tot voor kort vormden vertaalwetenschappers niet altijd een uitzondering op die laatdunkende grondhouding. Geen wonder, als je de sociologische realiteit in aanmerking neemt: de wetenschap is een prestigieuze activiteit, geschraagd door een prestigieuze institutie die aan haar beoefenaars glansrijke carrières biedt – het literaire vertalen is een roemloze freelance-activiteit, of om het nog gechargeerder te zeggen: een vorm van letterknechterij waarvoor je, zoals Hans van Pinxteren ooit zei, een gelofte van armoede moet afleggen.… > Lees verder

Jacqueline Harpman, Ik die nooit een man heb gekend

[In het voorjaar van 2024 heb ik op verzoek van Uitgeverij Orlando de vertaling van Moi qui n’ai pas connu les hommes herzien, een roman van Jacqueline Harpman uit 1995. De oorspronkelijke vertaling, Ik die nooit een man heb gekend, door Peggy van der Leeuw, verscheen in 1998 bij Uitgeverij Thôth. Hoewel het oplappen van oude vertalingen een twijfelachtige reputatie heeft – als een vertaling gebreken kent, is hervertalen dan niet de aangewezen optie? – komt het vaak genoeg voor; een vertaling laten herzien kost nu eenmaal minder dan een vertaling laten overdoen. En soms volstaan marginale correcties om een boek beter te maken.> Lees verder

De jaren, een reprise

In december 2022 schreef ik een behoorlijk lyrische blogpost (een paar muggezifterige opmerkingen daargelaten) over de toen net in première gegane toneelversie van De jaren van Annie Ernaux, in de bewerking door Eline Arbo bij het Nationale Theater. De weerklank die de voorstelling vond, overtrof elke verwachting. Vandaag, dinsdag 29 oktober 2024, speelt De jaren opnieuw, in Schouwburg Orpheus in Apeldoorn, en de komende weken wordt de voorstelling nog 22 keer op de planken gebracht in diverse, vooral Nederlandse theaters. Dit is wat regisseur Eline Arbo zelf in 2023 verklaarde over die reprise: ‘De jaren is een voorstelling waar wij heel trots op zijn, en die veel heeft betekend voor iedereen die meedeed aan het proces.… > Lees verder

Une intervention d’Aphrodite. Traduire Les deux Beune

Le trouble provoqué par une lecture, un mélange de malaise, de fascination et d’euphorie qui oblige à différer le jugement qu’on porte sur ce qu’on lit, voilà ce que j’ai appris à distinguer comme la marque de fabrique des grands textes. C’est ce trouble dont j’ai naguère été saisi à mes lectures de Vies minuscules et de Rimbaud le fils. C’est aussi celui qui m’a accompagné en traduisant Les deux Beune en néerlandais.

La Grande Beune, la nouvelle qui constitue le première partie du roman, paraît en 1996. Je l’ai traduite en 1997. Pour éviter la diphtongue ‘beun’, qui pour un néerlandais ne fait pas penser au nom d’une rivière mais à un banneton ou à du travail clandestin, j’en ai changé le titre en De hengelaars van Castelnau (‘Les pêcheurs de Castelnau’).… > Lees verder