In december 2022 schreef ik een behoorlijk lyrische blogpost (een paar muggezifterige opmerkingen daargelaten) over de toen net in première gegane toneelversie van De jaren van Annie Ernaux, in de bewerking door Eline Arbo bij het Nationale Theater. De weerklank die de voorstelling vond, overtrof elke verwachting. Vandaag, dinsdag 29 oktober 2024, speelt De jaren opnieuw, in Schouwburg Orpheus in Apeldoorn, en de komende weken wordt de voorstelling nog 22 keer op de planken gebracht in diverse, vooral Nederlandse theaters. Dit is wat regisseur Eline Arbo zelf in 2023 verklaarde over die reprise: ‘De jaren is een voorstelling waar wij heel trots op zijn, en die veel heeft betekend voor iedereen die meedeed aan het proces. Ook de publieksreacties zijn zo uitzonderlijk geweest. De inhoud en de herkenning in De jaren resoneert. Wij zijn daarom ontzettend blij dat de voorstelling geselecteerd is voor Het Nederlands Theaterfestival en we De jaren in 2024 weer mogen spelen.’
Een paar kleine wijzigingen ten opzichte van de oerversie vallen te noteren, onder meer in de cast; Ilke Paddenburg en Janni Goslinga vervangen respectievelijk Hannah Hoekstra en Tamar van den Dop, maar Mariana Aparicio, die in 2023 de Theo d’Or won voor haar rol, is andermaal van de partij. Daarnaast is aan de voorstelling een voorbereidingsprogramma van educatieve aard toegevoegd; in dat halfuur wordt de vraag gesteld wat Ernaux’ boeken ‘ons leren over klasse, onderdrukking en onmacht’, en wordt het publiek nadrukkelijk gewezen op ‘indringende scènes’ en ‘prikkelrijke momenten’, onder meer de schrijnende abortusscène (inclusief nepbloed) – een scène die overigens niet afkomstig is uit De jaren, maar geënt op de tekst van Het voorval.
Voor wie de voorstelling niet kan of wil bijwonen en geen tijd of zin heeft om de vertaling te lezen: sinds juni 2022 bestaat er van De jaren (en van een zevental andere Ernauxtitels) een luisterboek, waarvan ook hier een fragment te beluisteren valt. Actrice (en tevens vertaalster) Chiara Tissen vertolkt met haar mooie, diepe stem de Nederlandse stem van Annie Ernaux in De jaren, en ontkracht al doende mijn vooroordeel over de superieure schoonheid van het Nederlands dat in Vlaanderen wordt gesproken. Het luisterboek van De jaren duurt een kleine acht uur: de ideale sonore achtergrond bij een autorit naar Frankrijk.
