Emmanuel Moses, naschrift bij een workshop

Eén welwillende dichter (Emmanuel Moses), één klankbord (ondergetekende) plus vier geïnspireerde deelnemers: bij elkaar opgeteld een levendige ‘Met Andere Woorden’-workshop, woensdag 12 juni, vrijwel integraal gewijd aan het gedicht ‛Vers Buxtehude’.

Moses nuanceerde mijn interpretatie van ‘Vers Buxtehude’ als exemplarisch reisgedicht. Weliswaar illustreert het gedicht volgens hem een befaamde uitspraak van de Duitse sociaal-democraat Eduard Bernstein: ‘Das Endziel (des Sozialismus) ist mir Nichts, die Bewegung alles’ – maar voor hem is het vooral een uitgesponnen metafoor van de conditie van de kunstenaar, een verwoording van de opwindende en tegelijk weemoedige zoektocht die de kunstenaar eigen is – het imparfait (‘il marchait…’, ‘il chantait…’, ‘il repartait…’) omschreef hij treffend als ’tijd van de weemoed’.

Een vertaalworkshop is ook een soort zoektocht, een moment van collectieve bezieling, waarbij niet een vooropgezet einddoel primeert – de hypothetische ideale vertaling – maar de beweging ernaartoe. Als ik het gedicht opnieuw zou moeten vertalen had ik bij diverse deelnemerssuggesties baat kunnen hebben. ‘Zijn avondmaal bestond uit…’ had bijvoorbeeld ook minder omslachtig kunnen worden vertaald als ‘Hij at…’. En in de zin ‘(hij) ging voor dag en dauw weer verder / door dommelende dorpjes met witte daken’ wordt misschien wel al te vrijmoedig geallitereerd – ‘(hij) ging in alle vroegte verder’ was een goed alternatief geweest.

Alle deelnemers hadden, net als ik, de openingsregel ‛il marchait’ vertaald als ‘hij liep’. En toch moet er meer zijn. Iets opwindends en tegelijk weemoedigs.

[Bijdrage aan het Festivalblog van Poetry International 2013]